همه فرش‌ها و قالی‌هایی که در کشور تولید و عرضه می‌شود، ماشینی نیستند. بسیاری از آن‌ها ثمره هنر قالی‌بافانی هستند که روزها و هفته‌ها چشم به نخ‌ها می‌دوزند و گره به گره، اثری هنری خلق می‌کنند. هر یک از این فرش‌های دست‌باف می‌تواند کمکی به اقتصاد کشور باشد. اما آیا فعالان این صنعت از خدماتی مانند بیمه برخوردارند؟
اصولا فرش نماد هنر و فرهنگ ایران است اما آنطور که باید از فعالان در این صنعت حمایت نمی‌شود. یکی از مهم‌ترین مسائل برای حمایت، خدمات بیمه‌ای است. بیمه قالی‌بافان سال‌هاست که در مجلس مطرح شده اما هنوز نتوانسته در اولویت کار مسئولان قرار بگیرد.
آمار قابل تامل
حدودا یک سال پیش بود که فرحناز رافع، رییس مرکز ملی فرش ایران اعلام کرد بیش از ۲ میلیون فعال مستمر و غیرمستمر در حوزه قالی‌بافی و حرفه‌های مرتبط در سرتاسر کشور وجود دارند. براساس گزارش خبرآنلاین، تنها حدود ۲۰۰ هزار نفر از این افراد از پوشش بیمه‌ای برخوردار هستند.
اگر از فعالان در عرصه فرش و قالی‌بافی بپرسید، بی‌تردید می‌گویند مهم‌ترین درخواستشان، حمایت بیمه‌ای است. البته دولت‌های مختلف، تلاش‌هایی در این زمینه داشته‌اند اما همه این تلاش‌ها بی‌نتیجه مانده و تا کنون بیمه قالی‌بافان در اولویت قرار نگرفته‌است.
پرداخت‌های بدون دستاورد
سال ۱۳۹۸ بود که عبدالله بهرامی، مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های فرش دست‌باف در گفت‌وگو با سایت فرش فیروزه، آماری قابل تامل ارائه کرد.
به گفته بهرامی، از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۳ تعداد بیمه‌شدگان قالی‌بافی حدود ۴۵۰ هزار نفر بود اما پس از سال ۹۳ بیمه حدود ۲۲۰ هزار نفر از آن‌ها قطع شد. یعنی نه تنها به تعداد بیمه‌شدگان اضافه نشده بلکه از تعداد آن‌ها کم هم شده‌است.
نکته مهم این است که برخی از قالی‌بافان که در گذشته بیمه بوده‌اند، چند سالی حق بیمه پرداخت کرده‌اند اما این پرداختی‌ها، هیچ سابقه و آورده‌ای برایشان نداشته‌است. بهرامی در این باره گفته‌است: «در حال حاضر بیمه آن‌ها بدون هیچ امتیازی قطع شده‌است. فقط سال‌ها از جیب آن‌ها پول به هدر رفته‌است. پرداخت چند سال بیمه از سوی قالی‌بافان هیچ عایدی برای ادامه زندگی آن‌ها نداشته‌است.»
همه این کم‌توجهی‌ها به صنعت قالی‌بافی در حالی صورت می‌گیرد که این صنعت می‌تواند کمکی بزرگ به صادرات کشور کند و نقشی حیاتی در اقتصاد ایران داشته باشد.
از دولتی به دولت بعدی!
در سال ۱۳۹۹، حسن روحانی، رییس‌جمهوری پیشین ایران با دستور ویژه‌ای به وزات کار، توجه به امور قالی‌بافان را مورد تاکید قرار داد. اما براساس گزارش خبرگزاری ایسنا، کمی بعد از آن دستور ویژه، معاون اقتصاد وزیر کار اعلام کرد برای پوشش بیمه‌ای جدیدِ حتی یک نفر از قالی‌بافان باید منابع مالی مورد نیاز تامین شود.
در نهایت، عمر دولت به اجرای بیمه قالی‌بافان قد نداد و تمام ماجرا به دولت بعدی واگذار شد. حالا فرهاد فلاح، مدیر کل حمایت از تولید معاونت صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی اعلام کرده‌است که اولویت‌بندی‌هایی در این زمینه صورت گرفته و قرار است به زودی بیش از ۴۰ هزار صنعت‌گر از محل بیمه قالی‌بافان، بیمه شوند. با این حال هنوز هم قالی‌بافان چشم‌انتظار دریافت خدمات بیمه‌ای هستند.