پژوهشگران و سیاستگذاران همگی به این باور رسیده‌اند که نوآوری در اکوسیستم پویا و چندبعدی ملی ایجاد می‌شود، اکوسیستمی که دولت، صنایع، دانشگاه‌ها و مدارس بخش مهمی از آن را تشکیل می‌دهند. از آن‌جا که نظام‌های دولتی، دانشگاهی و صنعتی در کشورهای مختلف با یکدیگر فرق دارد، واضح است که ایجاد نوآوری در این اکوسیستم‌ها هم تغییر می‌کند.
اگر استارتاپ‌ها را بخشی از نوآوری بدانیم، آلمان یکی از کشورهایی است که در این زمینه حرف اول را می‌زند. ظاهرا اکوسیستم نوآوری در آلمان می‌تواند به الگویی برای سایر کشورها بدل شود. بسیاری از استارتاپ‌های موفق جهانی، در آلمان متولد شده‌اند و رشد کرده‌اند.
آلمان در سال ۲۰۱۹ رتبه نخست را در زمینه استارتاپ در قاره سبز یعنی اروپا به دست آورد. بررسی‌های EY نشان می‌دهد ارزش ۱۰۰ استارتاپ برتر آلمان در مجموع به بیش از ۱۱.۱ میلیار دلار در سال ۲۰۱۹ رسیده‌است. این در حالی است که ارزش آن‌ها در سال ۲۰۱۸ برابر با ۶.۳ میلیارد دلار بوده‌است.
به این ترتیب با خیزش نوآوری و استارتاپ‌های نوآورانه در آلمان روبه‌رو هستیم. همه‌گیری هم باعث شده استارتاپ‌ها و نوآوری‌هایشان بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. اما چه چیز خاصی در اکوسیستم نوآوری آلمان وجود دارد که در نهایت به خلق این ستاره‌ها می‌انجامد؟ در ادامه پنج دلیل اصلی برای اینکه آلمان به مهد استارتاپ‌ها تبدیل شده را بررسی میکنیم:
۱. شبکه‌ای از هاب‌های دیجیتالی
اگر به فرانسه بروید، فقط در پاریس فعالیت خواهید داشت، اگر به بریتانیا بروید فقط لندن جایی است که می‌توانید در آن فعالیت‌های نوآورانه داشته باشید و اگر هم به هلند بروید، تنها آمستردام فضای کار را برای شما فراهم می‌آورد. اما کسانی‌که به دنبال نوآوری در آلمان هستند، در هر کجای این کشور می‌توانند برای خود فضایی پیدا کنند و مشغول به فعالیت‌های نوآورانه شوند. شبکه دیجیتالی قدرتمند در این کشور، اجازه فعالیت در همه نقاط را به نوآوران می‌دهد.
البته هنوز برلین و مونیخ حرف اول را در زمینه فعالیت‌های استارتاپی می‌زنند اما شبکه‌ای وسیع وجود دارد که باعث می‌شود دست کم ۱۲ شهر کوچک و بزرگ آلمان هم به راحتی وارد حلقه نوآوران شوند. حتی می‌توان گفت هر یک از شهرها برای خود تخصصی را انتخاب کرده‌اند. برای مثال در هامبورگ می‌توان به استارتاپ‌های لجیستیک‌محور پرداخت یا در اشتوتگارت می‌توان روی صنایع آینده تمرکز کرد. به این ترتیب مزیت اصلی فعالیت نوآورانه در آلمان در مسیر ایجاد استارتاپ این است که نیازی نیست الزاما به مونیخ یا برلین بروید، بلکه در هر شهری می‌توانید به فعالیت خود سروسامان بدهید.
۲. همکاری، اصل کار است
رشد استارتاپ‌ها و ایجاد فرصت برای پیشرفت تنها از مسیر همکاری‌هایی فراهم می‌شود که در سطح ملی و محلی صورت می‌گیرد. در آلمان، شهرهای همسایه با مرکز مالی، ارتباط خوبی دارند می‌توانند کارهایشان را از طریق همکاری با یکدیگر پیش ببرند. در نتیجه بازاری رقابتی را در این کشور شاهد هستیم که در آن استارتاپ‌ها به سادگی شکل و جان می‌گیرند.
همکاری میان صنایع مختلف می‌تواند به کسب‌وکارها کمک کند تا خودشان را در هر صنعتی که در آن فعال هستند، به شکلی برجسته نشان دهند.
۳. دسترسی به رهبران صنایع
یکی از مواردی که باعث شده استارتاپ‌ها در آلمان به موفقیت دست پیدا کنند این است که نوآوران و استارتاپ‌های چابک می‌توانند با صنایع سنتی و قدیمی به راحتی ارتباط برقرار کنند. در واقع افراد قدیمی و سنتی همگی به دنبال جذب استعدادهای جوان هستند. به همین خاطر است که اکوسیستمی برای نوآوری شکل می‌گیرد که به نفع نوآوران است.
سرمایه‌گذاری‌های مشترک به نوآوران جوان کمک می‌کند فعالیت‌های شرکتی خود را شکل بدهند و از فرصت‌های موجود بهره‌مند شوند. به ایت ترتیب فضا برای نوآوری کاملا آماده است. ارتباط با رهبران صنایع می‌تواند به پیشرفت بیشتر کمک کند.
۴. پیشروی در راهکارهای فناورانه
در آلمان از یک‌سو تلاش شده که همه صنایع به شکلی برابر رشد داشته باشند و از سوی دیگر سعی دولت بر این بوده که فناوری را رشد بدهد. به همین خاطر است که آلمان در زمینه استارتاپ‌های فناورانه در جهان رتبه سوم را به خودش اختصاص داده‌است. رتبه‌های اول و دوم هم مربوط به آمریکا و چین است.
یادگیری ماشینی، هوش مصنوعی و اینترنت اشیا جزو مواردی هستند که در آلمان تلاش زیادی برای قوت گرفتن آن‌ها صورت گرفته‌است. در واقع این‌ها نقطه قوت آلمان به شمار می‌آیند.
۵. حمایت دولتی
آخرین چیزی که باعث شده آلمان به اکوسیستم نوآورانه فعلی‌اش برسد و مدام در مسیر رشد قدم بردارد این است که دولت همیشه از کسب‌وکارهای تازه‌کار و استارتاپ‌های نوپا حمایت کرده‌است. این پشتیبانی به‌ویژه در شرایط بحرانی نظیر شرایط کرونایی بسیار موثر بوده و راهی برای توسعه فراهم آورده‌است.
بسته‌های مختلف کمکی دولت در دوران کرونا هم به خوبی نشان می‌دهند که دولت آلمان همواره تلاش داشته راهی برای توسعه و خلق نوآوری فراهم آورد.
همه مواردی که مطرح شد، دست به دست هم داده‌اند و اکوسیستم نوآوری در آلمان را ایجاد کرده‌اند. حالا آلمان به غولی شکست‌ناپذیر در عرصه استارتاپ‌ها بدل شده و نوآوران، این کشور را اتوپیای خودشان می‌دانند.