چهار مانع اصلی نوآوری در صنعت بیمه ایران؛ مشکل فراتر از بیمه مرکزی است

به گزارش اینشورتک به نقل از ماهنامه پیوست، صنعت بیمه ایران با وجود برخورداری از فناوری‌های مناسب، هنوز در مسیر نوآوری به‌طور قابل‌توجهی از رقبا عقب مانده است. ریشه‌های این امر، در ترکیبی از ابهامات در رگولاتوری، حکمرانی ضعیف داده و مقاومت در برابر تغییرات نهفته است. به عقیده بسیاری از مدیران پیشین صنعت بیمه، این موانع تنها به سیاست‌های رگولاتوری محدود نمی‌شود، بلکه فرهنگ سازمانی محافظه‌کار و نبود فشار بازار برای تغییر، از دلایل اصلی این وضعیت به شمار می‌رود. در این مدت، بیمه مرکزی به‌عنوان نهاد مسئول، نتوانسته با تغییرات مستمر مدیریتی خود نقش مؤثری در هدایت تحول دیجیتال ایفا کند. این امر نه‌تنها سرعت نوآوری را کند کرده، بلکه شکاف عمیقی میان صنعت بیمه و اکوسیستم فناوری به وجود آورده است.

سعید الماسی، سرپرست سابق گروه فناوری اطلاعات شرکت حامی بیمه (فنحاب)، در گفتگو با پیوست، بر این باور است که مشکلات اساسی صنعت بیمه در حوزه نوآوری به ساختار تنظیم‌گری و حکمرانی در بیمه مرکزی برمی‌گردد. به باور او، مهم‌ترین مانع نوآوری در صنعت بیمه، نحوه تنظیم‌گری و مدیریت داده‌ها در بیمه مرکزی است. این فرآیند نه‌تنها بازیگران جدید و خلاق را محدود می‌کند، بلکه خود بیمه مرکزی را نیز با چالش‌های جدی مواجه کرده است. بیمه مرکزی در قوانین و فرایندهای خود شفافیت ندارد که همین امر باعث ایجاد ابهام در نقش‌ها و ماموریت‌ها می‌شود.

الماسی همچنین اشاره می‌کند که تلاش‌هایی برای حرکت به سمت معماری داده‌محور در صنعت بیمه صورت گرفته است، اما محدودیت‌های قانونی و ساختارهای مبهم مانع از تحقق این تغییرات شده است. او اضافه می‌کند که در به‌رغم پیشرفت در فروش آنلاین، صنعت بیمه هنوز فاصله زیادی با پتانسیل‌های بالقوه خود دارد و در زمینه‌هایی مثل کاهش تقلب، بهبود فرایندها و خدمات نوآورانه هنوز راه زیادی وجود دارد.

الماسی نقش نیروی انسانی کارآمد در صنعت بیمه را کلیدی می‌داند و معتقد است که اگر مسئولان صنعت بیمه به متخصصان مجرب اعتماد کنند، می‌توانند تحول دیجیتال و نوآوری را به پیش ببرند. او با اشاره به تجربه موفق بانک مرکزی در توسعه زیرساخت‌های پرداخت الکترونیکی و تحول بانکداری، تأکید می‌کند که صنعت بیمه نیز باید با اعتماد به نیروی متخصص خود، تغییرات لازم را انجام دهد. به باور او، آغاز این تغییرات باید از سطوح بالای اقتصادی و از بیمه مرکزی آغاز شود تا شرکت‌های فعال در فناوری بیمه‌ای بتوانند راه‌حل‌های نوآورانه بیشتری ارائه دهند.

صادق فرامرزی، مدیرعامل سابق فنحاب، بر این باور است که نوآوری ذاتاً با ریسک همراه است و در صنایعی با ساختارهای سنتی مانند بیمه، این ریسک می‌تواند ترس‌آفرین باشد. او توضیح می‌دهد که نوآوری در صنعت بیمه به‌دلیل پیچیدگی‌های فرآیندی و مقیاس مالی کوچک‌تر، نسبت به بانکداری با چالش‌های بیشتری روبه‌رو است. درحالی‌که صنعت بانکداری به‌دلیل بازدهی سریع‌تر و جذابیت بیشتر برای نوآوران، سریع‌تر به سمت تحول رفته است، صنعت بیمه با ساختار سنگین و سنتی خود، تغییرات را به کندی پذیرفته است.

فرامرزی معتقد است که شرکت‌های بیمه آزادی عمل بیشتری نسبت به بانک‌ها دارند، اما از این ظرفیت به‌طور کافی استفاده نمی‌کنند. او مثال می‌زند که در حوزه‌هایی مانند مدیریت ریسک راننده، هیچ ممنوعیت قانونی وجود ندارد و نخستین شرکتی که سیستم بیمه API‌محور را پیاده‌سازی کند، جهش بزرگی خواهد داشت.

او همچنین می‌گوید که در صنعت بیمه آمادگی برای نوآوری وجود دارد، اما تقاضا کافی نیست. تا زمانی که فشار از سمت فعالان بازار برای تغییرات ایجاد نشود، نمی‌توان فقط رگولاتور را مقصر دانست.

فرامرزی تحولات فعلی در صنعت بیمه را عمدتاً انتقال بازار سنتی به بستر آنلاین می‌داند و بر لزوم توجه به داده‌های موجود در بیمه تأکید می‌کند. به باور او، راه‌اندازی یک دیتاپلتفرم ملی در صنعت بیمه می‌تواند تحول بزرگی در این صنعت ایجاد کند.

در نهایت، فرامرزی به نیاز صنعت بیمه به اصناف قدرتمند و رسانه‌های متعهد اشاره می‌کند که بدون جانبداری از افراد و منافع خاص، بتوانند در مسیر نوآوری نقش مؤثری ایفا کنند.

علی بنیادی، یکی دیگر از کارشناسان صنعت بیمه، به اهمیت فناوری در بهبود فرایندهای صنعت بیمه اشاره کرده و می‌گوید که برای تسهیل این فرایندها، تعامل شفاف و بهینه بین شرکت‌ها، شعب، نمایندگان و مشتریان ضروری است. فناوری می‌تواند به تسریع فرآیندها و تضمین حقوق مردم کمک کند، اما تغییر نگرش مدیران و کارکنان نیز حیاتی است. او توضیح می‌دهد که اگر نگرش آن‌ها نسبت به خدمات بیمه تغییر نکند، هیچ تحولی در فناوری یا شفافیت در فرایندها ایجاد نخواهد شد. متأسفانه در صنعت بیمه، فرهنگ غالب بر این اساس است که شرکت‌ها در فروش موفق هستند، اما در پرداخت خسارت‌ها عملکرد ضعیفی دارند. برخی مدیران نیز بر این باورند که نبود شفافیت می‌تواند فرآیندها را ساده‌تر کند. از این رو، تغییر نگرش و رفتار مدیران و کارکنان، اولین گام ضروری برای رهایی از ساختارهای سنتی و حرکت به سمت نوآوری است.

بنیادی همچنین تفاوت‌های صنعت بیمه با بانکداری را مطرح کرده و می‌گوید که بیمه به‌دلیل پیچیدگی قوانین و ماهیت مشاوره‌محور آن، تغییرات سریع را سخت‌تر می‌کند، چرا که مردم به‌طور روزمره با بیمه تماس ندارند و فشار از سمت مشتریان برای تغییر فوری، کمتر است.

او در نهایت به ضرورت همکاری بین شبکه فروش سنتی و آنلاین اشاره کرده و بیان می‌کند که ایجاد پلتفرم‌هایی برای اتصال عرضه و تقاضا می‌تواند به بهبود تجربه مشتری و تسریع فرآیندهای صنعت بیمه کمک کند.

به‌طورکلی، برای رفع چالش‌های نوآوری در صنعت بیمه ایران، نیاز به یک رویکرد داده‌محور و همکاری میان‌بخشی وجود دارد. بیمه مرکزی باید با استفاده از تجربیات موفق بین‌المللی و مدل‌های داخلی، مسیر تحول صنعت بیمه را بازطراحی کند. همکاری میان متخصصان حوزه‌های مختلف از جمله بیمه، بانکداری و مخابرات می‌تواند به تحول واقعی در این صنعت کمک کند و از حالت سنتی و کند خارج شود.