بیمه ابزاری مالی است که به شهروندان کمک میکند ضرر و زیانهای خود را جبران کنند. اما باید در کشورها مکانیزم فینتکی برقرار باشد که شهروندان از طریق آن به ابزارهای مالی نظیر بیمه دسترسی پیدا کنند. در واقع به نوعی فراگیری مالی نیاز است.
فراگیری مالی به فرایندی گفته میشود که در آن اعضای یک جامعه به انواع مختلف خدمات مالی نظیر خدمات اعتبار، پسانداز، بیمه، پرداخت و مستمری دسترسی داشته باشند. بهعلاوه در چنین فرایندی، مکانیزمهای آموزش مالی هم برقرار است تا افراد بتوانند به کمک آن از رفاه بیشتری برخوردار شوند.
مقوله فراگیری مالی در بحث بیمه یعنی گروههای مختلف جامعه بهویژه افراد کمدرآمد، از مکانیزم بیمهای برای محافظت از سلامتی، زندگی و داراییشان برخوردار باشند. فینتک یا فناوری مالی کمک زیادی به بهبود مقوله فراگیری مالی در جهان کردهاست.
فرایند اجرای فراگیری مالی در صنعت بیمه به صورت کلی در قالب سه نوع محصول ارائه شدهاست: «بیمه گروهی»، «بیمه فراگیر» و «بیمه خرد». از میان این سه محصول، در حال حاضر بیمه خرد از همه بیشتر مورد توجه است.
بیمه خرد
در ابتدای دهه ۹۰ میلادی، بیمه خرد که در زبان انگلیسی با عنوان «microinsurance» شناخته میشود، ابزاری بود که میتوانست در سطح بینالمللی به افراد فقیر و کمدرآمد در زمینه برخورداری از امکانات بیمهای کمک کند. به این ترتیب این ابزاری مالی میتوانست کیفیت زندگی افراد کمدرآمد را بهبود ببخشد.
این روزها بیمه خرد در حقیقت وسیلهای است که به افراد و جمعیت آسیبپذیر کمک میکند تا از خودشان در برابر رویدادهای نامنتظره محافظت کنند. در واقع اکنون بیمه خرد توسعه پیدا کرده و طی سالهای گذشته در سطح جهانی مطرح شدهاست. طبق بررسیها، بیمه خرد بهویژه در حوزه بیمه سلامت و بیمه عمر به افراد کمک کردهاست. البته موانعی هم در مسیر توسعه آن وجود دارد.
مانعی به نام دولت
یکی از مهمترین مسائل برای توسعه فراگیری مالی در حوزه بیمه این است که دولتها و مقامات دولتی با سیاستهای خود زمینه را برای توسعه فراهم آورند. در واقع آنها باید محرکهایی را طراحی کنند که به فراگیری مالی در حوزه بیمه کمک میکند.
دولتها نه تنها باید به لحاظ قانونی زیرساختهایی را برای فراگیری مالی در بخش بیمه فراهم آورند بلکه همچنین باید زیرساختهای فناورانه را هم فراهم کنند. تصور کنید که به لحاظ قانونی، مشکلی برای ایجاد فراگیری مالی و دسترسی همگانی به بیمه وجود نداشته باشد. اما اگر زیرساختهای لازم به لحاظ فناوریهای مورد نیاز فراهم نباشد، آیا باز هم میتوان دسترسی شهروندان را به امکانات بیمهای افزایش داد؟
فناوری، مسیر را برای توسعه فراگیری مالی از جمله در بخش بیمه، تسهیل میکند. به همین خاطر است که سیاستگذاران باید بهویژه در مناطق روستایی، در راستای ایجاد بستر برای توسعه فراگیری مالی و دسترسی عمومی به خدمات بیمهای، تلاش کنند. توسعه فینتک یا فناوری مالی در حقیقت تلاشی در همین راستا است که دولتها در دستور کار خود قرار دادهاند.
به این ترتیب اراده دولتها و ایجاد بستر فناورانه در توسعه بیمه خرد و در نتیجه دسترسی شهروندان به بیمه نقشی حیاتی داشتهاست. در دنیای مدرن و امروزی، نقش فناوری پررنگتر از گذشته هم شدهاست. در واقع فناوریهای امروزی به دسترسی افراد به خدمات مالی دیجیتالی کمک میکند.
توسعه اقتصادی با فراگیری مالی
همانطور که گفته شد، فراگیری مالی در حوزه بیمه، تا کنون به وسیله بیمه خرد در میان شهروندان کشورهای مختلف جهان توسعه پیدا کردهاست. اما این خدمات بیشتر مربوط به حوزه بیمه عمر بودهاست. در حال حاضر دولتها و نهادهای بینالمللی تلاش دارند در قالب مکانیزمهایی، فراگیری مالی را بهگونهای اجرایی کنند که اقشار کمدرآمد و روستایی بتوانند از سایر خدمات بیمهای نظیر بیمه کشاورزی بهرهمند شوند. توسعه فینتک هم در این زمینه میتواند نقشی موثر داشته باشد.
فراگیری مالی در حوزه بیمه یکی از مواردی است که دولتها باید در دنیای مدرن توجهی ویژه به آن داشته باشند. این مقوله میتواند در درازمدت به افزایش مشارکت شهروندان در امور اقتصادی و در نتیجه توسعه اقتصاد کشورها کمک کند. برداشتن موانع و تلاش برای پیشرفت در این زمینه برابر است با پیشرفت اقتصادی.