مرگ خود را بپذیریم!

«از جمادی مردم و نامی شدم

وز نما مردم به حیوان برزدم

مردم از حیوانی و آدم شدم

پس چه ترسم کی ز مردن کم شدم

حمله دیگر بمیرم از بشر

تا بر آرم از ملائک پر و سر»

انسان در طول تاریخ در پی یافتن راه حلی برای بقا و حیات جاودان بوده است. غافل از اینکه ثبات مخصوص ذات باریتعالی است و آدمی ناچار است مرتب تجربه مرگ در هر مرحله و سپس تولدی دیگر و ورود به حیاتی جدید را بپذیرد. آری، رمز بقا در پذیرش مرگ و سپس حیات نو است. این موضوع  درعلم مدیریت نیز همواره پژوهشگران را به خود مشغول کرده تا راهکارهایی را برای ثبات،  بقا  و موفقیت همیشگی و پایدار سازمان‌ها بیابند. تکنیک‌های مدیریتی، استانداردها و توصیه‌های زیادی در طول حیات علم مدیریت ارائه شد، اما با وجود این، بسیاری از کسب و کارها که سالها عادت به موفقیت داشتند، به مرگ و زوال محکوم شدند. تنها به یک دلیل: آنها برای مرگ و سپس تولد مجدد خود از پیش برنامه ریزی نکرده بودند. آری اینان از تحول فراری بودند.  

باید بپذیریم صنعت بیمه ما پیر و فرتوت شده. مدلهای کسب و کار فعلی که سالها به آن عادت کردیم در دنیای امروز کارآمد نیستند. مدلهای کسب و کار سنتی، شرکت‌های بیمه را با سود عملیاتی اندک و حتی در مواردی ضرر در کسب و کار اصلی شرکت مواجه کرده است. صنعت بیمه سنتی ما برای سرمایه‌گذاران جذاب نیست و آنها از تزریق سرمایه‌های نقدی جدید به شرکت‌های قدیمی صنعت استقبال نمی‌کنند. شرکتها به جای پیدا کردن اقیانوس‌های آبی و کشف بازارهای جدید و ارائه خدمات نوین، بر همان عادت مالوف، بر سر جابجایی‌ پرتفوهای بزرگ رقابت می‌کنند و با نرخ‌شکنی، سرعت زوال خود را افزون می‌کنند. به این امید که صورت‌های مالی جاری خود را کمی فربه‌تر جلوه دهند.

عادت‌های رفتاری و سبک زندگی شخصی و جامعه مشتریان ما در زندگی جدید دستخوش تغییرات اساسی شده است. توسعه تکنولوژی‌های جدید از جمله افزایش ضریب نفوذ اینترنت، فراگیر شدن استفاده از تلفن همراه -تا آنجا که به عنوان رفیق همیشگی ما درآمده است- توسعه اپلیکشن‌های موبایل، ظهور شبکه‌های اجتماعی و در یک کلام بزرگ شدن دنیای دیجیتال همه در سبک رفتاری ما و به ویژه انتظارات ما از بنگاه‌های تجاری تغییرات اساسی به وجود آورده است. امروزه ما بانکی که خدمات خود را به صورت الکترونیک ارائه نکند، به عنوان بانک نمی‌شناسیم. اما در صنعت بیمه چشم خودرا بر این تغییر انتظارات و درخواست‌های مشتریان بسته‌ایم و مشتریان را مجبور می‌کنیم تا خدمات خود را حضوری و در محل دریافت کنند و بر توسعه شعب و شبکه فروش فیزیکی نیز به خود می‌بالیم. دور از انتظار نیست، با این شرایط، ضریب نفوذ بیمه هم بیشتر از 2.5 درصد -یک سوم متوسط جهانی- نباشد.

نگاه سنتی و تصمیمات کوتاه مدت در صنعت بیمه که نتیجه آن عدم اهتمام به سرمایه‌گذاری در فن‌آوری‌ها و زیرساختهای نرم‌افزاری و انسانی چه در سمت شرکتها و چه در سمت حاکمیت بوده، باعث شده مشکلات عمده در زیرساختهای نرم صنعت بیمه به وجود بیاید. اکثر شرکتهای بیمه با مشکلات نرم‌افزاری دست و پنجه نرم می‌کنند، در زمینه استانداردسازی جمع‌آوری و تحلیل داده آن قدر ضعف داریم که در تهیه آمارهای اولیه صنعت هم با مشکل مواجه هستیم. نیروهای متخصص در حوزه‌های فن‌آورانه، صنعت بیمه را صنعتی جذاب نمی‌دانند و اگر مهاجرت نکنند، جذب سایر صنایع می‌شوند. به دلیل نگاه محدود به فن‌آوری به عنوان مقوله‌ای هزینه‌بر و نه توانمندساز و منبعی برای ایجاد مزیت رقابتی، رشد و نمو برای پیمانکاران فعلی صنعت سخت شده و توان جذب و به کارگیری پیمانکاران توانمند از بیرون صنعت را نیز نداریم.

معدود استارت‌آپ‌های جوان و خوش‌فکر و چابک که از بخت بد، صنعت بیمه را برای ارزش‌آفرینی انتخاب کردند، آنقدر درگیر لختی شرکت‌های بیمه‌ای، تقابل با نهادهای سنتی صنعت و مسائل زیرساختی نرم‌افزاری شرکت‌ها و قوانین دست و پاگیر نظارتی هستند که هر روز کورسوی موفقیت برایشان کمرنگ‌تر می‌شود. اگر هم هر از چندگاهی جوانه موفقیت در این مسیر به بار نشیند، نگاه‌های سنتی و انحصارگرایانه این جوانه‌ها را لگدکوب می‌کند تا قانون‌گذاران بیش از پیش، التزام خود به نگاه‌های سنتی صنعت را اثبات کنند. اما آنچه به درستی هم از گذشته گفته شده، آب مسیر خود را پیدا خواهد کرد. همانطور که در صنایع دیگر نیز پیش از این آزموده شده، نوآوری و ارزش‌آفرینی و نزدیک شدن به مشتری از مسیر دیجیتال مسیر محتوم آینده کسب و کارها است. نیم نگاهی به چالش‌های دهه قبل صنعت حمل و نقل، گردشگری و بانکداری در مقابله با جریان دیجیتال شاید رهنمونی برای آینده صنعت بیمه باشد.

 کوتاه کلام آن که همان گونه که اشاره شد، کلان روندهای نوظهور دنیا و ضعف‌های ساختاری درونی صنعت، آینده صنعت بیمه را به چالش کشیده است.  اگر بر این سکون، عدم تغییر و روزمرگی، اصرار ورزیم، مرگ رویکرد سنتی را آگاهانه نپذیریم و خود را برای تولد دوباره و حیات در عصر دیجیتال آماده نکنیم نه تنها شرایط فعلی، بقا خواهد داشت و هر روز از انتظارات مشتریان و سهامداران فاصله خواهیم گرفت، بلکه آینده نیز از آنِ بازیگران جدید خواهد بود.