در میانه تغییر و تحولات سریع کسب‌وکارها در عصر کرونا و ارزهای دیجیتال، صنعت بیمه نیز به تحول و به‌روز شدن نیازمند است. شرکت‌های بیمه به استارت‌آپ‌هایی نیاز دارند که به‌خاطر ساختار خلاقانه و منعطف‌شان بتوانند ایده‌های جدید را بپرورانند و استارت‌آپ‌ها نیز باید از مسائل و مشکلات صنعت بیمه آگاه شوند. شرکت پلنت، اولین مرکز نوآفرینی صنعت بیمه بوده که از سویی میان شرکت‌های بیمه و استارت‌آپ‌ها پل می‌زند و از سوی دیگر، به هر دو گروه در خلاقیت و نوآوری کمک می‌کند. در این گزارش با کمک ایمان جلیلی، مدیر اجرایی شرکت پلنت، به درک روشن‌تری از فعالیت‌های این شرکت رسیده‌ایم.
نو شدن در جهان نو
دو سال پیش، شرکت سرمایه‌گذاری سرآمد اندوخته‌سازان فردا (که حالا به هلدینگ سرآمد تبدیل شده است) شرکت نوآفرینی سرآمد با نام تجاری پلنت را به‌عنوان اولین مرکز نوآوری در صنعت بیمه ایران تأسیس کرد. این مرکز نوآوری در حوزه بیمه و مالی، ۲۲ خرداد ۱۳۹۸، با حضور رئیس‌کل بیمه مرکزی و جمعی از مدیران ارشد حوزه بیمه و کارآفرینی، در کارخانه نوآوری آزادی، افتتاح شد.
مدیر اجرایی شرکت پلنت می‌گوید: «این شرکت می‌خواهد یک زیرساخت حمایتی در زمینی بی‌طرف باشد که انواع و اقسام خدمات متنوع نوآوری را به صنعت بیمه ارائه کند. منظور از صنعت بیمه، هر دو بخش آن است؛ یکی بازیگران کلیدی این صنعت، از جمله شرکت‌های بیمه، بیمه مرکزی و پژوهشکده بیمه که به‌عنوان خبرگان حوزه بیمه حساب می‌شوند. بخش دیگر استارت‌آپ‌ها و کسبوکارهای نوپایی که بر پایه نوآوری و فناوری‌های نوین کار می‌کنند و می‌خواهند در صنعت بیمه کسب‌وکاری راه‌اندازی کنند یا کسب‌وکاری در این صنعت دارند و می‌خواهند آن را رشد دهند.»
دو سال نوآوری
پلنت پس از یک سال و نیم تحلیل و مطالعه الگوها و تجارب موفق ایران و جهان ایجاد شد تا محملی امن برای پرورش ایده‌های اینشورتک و فین‌تک باشد. گام بعدی با شناسایی و تعامل با استارت‌آپ‌های بیمه برداشته شد. ایمان جلیلی در این مورد بیان می‌کند: «ما طی دو سال گذشته تلاش کردیم تمامی استارت‌آپ‌های حوزه بیمه و صنایع مرتبط را شناسایی کنیم و از آنها دعوت کنیم به پلنت بیایند تا در مورد سرمایه‌گذاری روی آنها، صحبت کنیم. پلنت با حدود ۲۴۰ تیم جلسه داشته، آنها را رصد کرده و مدل کسب‌وکار و طرح کسبوکارهای آنها را بررسی کرده است.
این ۲۴۰ تیم/ایده در قالب‌های مختلف شناسایی شدند که عبارت بوده‌اند از: دو فراخوان شتاب‌دهی، یک رویداد وارونه برای شرکت‌های بیمه و درگاه سایت پلنت که همیشه برای ثبت‌نام تیم‌ها و کسبوکارهای مختلف باز بوده است تا بتوانند در پروسه پذیرش سرمایه از طرف پلنت قرار بگیرند. از این تعداد، هفت تیم اکنون در پلنت مستقر هستند که روی سه تیم سرمایه‌گذاری اتفاق افتاده، دو، سه تیم در مرحله مذاکره نهایی برای سرمایه‌گذاری هستند و بقیه اکنون از امکانات پلنت استفاده می‌کنند و پلنت به آنها کمک می‌کند مدل کسب‌وکاری طراحی کنند که برای صنعت بیمه جذاب باشد.»
کمک به پیشرفت صنعت بیمه
پلنت تلاش می‌کند برای ساختار جریان اصلی بیمه امکانات نوآوری را فراهم کرده و با راهنمایی و ارائه امکانات به استارت‌آپ‌ها، به شکل‌گیری و موفقیت آنها کمک کند. جلیلی در مورد گستره خدمات این شرکت می‌گوید: «سبد متنوعی در پلنت وجود دارد که متناسب با نیاز و دغدغه‌های دو بخش صنعت بیمه، یعنی بازیگران کلیدی و کسبوکارهای نوپا شکل گرفته است. کار اصلی پلنت، پیدا کردن کسبوکارهای جذاب در صنعت بیمه یا ساختن این نوع از کسب‌وکارهاست تا بعد روی آنها سرمایه‌گذاری مالی کرده و به رشد آنها کمک کند.
پلنت خدمات متفاوتی از برگزاری و میزبانی رویدادها تا مدل‌های مشاوره نوآوری برای شرکت‌های بیمه ارائه می‌دهد و آکادمی پلنت می‌تواند نیروی انسانی متخصص را برای شرکت‌های بیمه تربیت کند. ما شش تفاهم‌نامه همکاری با شرکت‌های بیمه داریم که بر پایه آنها، پروژه‌های مختلفی را تعریف کرده‌ایم. ما همچنین تفاهم‌نامه بلندمدتی با پژوهشکده بیمه امضا کرده‌ایم و با بیمه مرکزی نیز تعامل‌هایی داریم که احتمالاً با چند پروژه همکاری ادامه خواهد داشت.»
از ارائه رایگان امکانات تا سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها
شاید در میان خدمات متنوعی که مرکز نوآفرینی پلنت ارائه می‌کند، ارائه امکانات زیرساختی به استارت‌آپ‌ها و سرمایه‌گذاری روی آنها، مهم‌تر باشد. مدیر ارتباطات این شرکت می‌گوید: «تیم‌های مختلف از زیرساخت‌های پلنت استفاده کرده و با صنعت بیمه معاشرت می‌کنند. بعضی از این کسب‌وکارها، از طریق پلنت محصول‌شان را به صنعت بیمه کشور عرضه می‌کنند و بعضی دیگر، در حال تغییر طرح کسب‌وکاری‌شان هستند تا بتوانند محصول جذابی تولید کنند. در بدو ورود به پلنت و در دوره معاشرت اولیه، تیم‌ها هیچ هزینه‌ای برای استفاده از این خدمات نمی‌پردازند و در صورت توافق دو طرف، پلنت با سرمایه‌گذاری مالی از آنها حمایت می‌کند.
ما به‌دنبال ارائه خدمات متنوع به کسانی هستیم که می‌خواهند در صنعت بیمه، ارزش‌افزوده ایجاد کنند. روال هم به این شکل است که پس از امضای تفاهم‌نامه با تیم‌ها و توافق بر سر مجموعه‌ای از قوانین و شرایط، امکان استقرار تیم‌ها در مجموعه پلنت را به آنها می‌دهیم و آنها بسته به نیازشان، برای یک بازه زمانی، مثلاً یک ماه یا یک سال، از امکانات پلنت استفاده می‌کنند. در این مدت تیم‌ها با صنعت بیمه و مسائل آن بیشتر آشنا می‌شوند، تا بتوانند یک کسب‌وکار در صنعت بیمه ایجاد کنند.»
سه تیمی که با حمایت مالی پلنت فعالیت می‌کنند، عبارت‌اند از: استارت‌آپ «لیتیوم» که در زمینه ریسک‌سنجی و طراحی محصولات بیمه‌ای مبتنی بر نیاز افراد فعالیت می‌کند؛ استارت‌آپ «حامی باش» که یک پلتفرم جذب حمایت مالی مستمر است و کمک می‌کند افراد ارزش‌آفرین، گروه‌ها، انجمن‌ها و … بتوانند از طریق ساخت یک صفحه آنلاین و معرفی آن به مخاطبان‌شان حمایت مالی آنها را جذب کنند و شرکت «خبره» که به فروش آنلاین بیمه تجهیزات الکترونیک می‌پردازد.
کسبوکارهای دیگری که اگرچه از سرمایه‌گذاری پلنت برخوردار نیستند، اما از امکانات و شبکه پلنت استفاده می‌کنند، عبارت‌اند از: تیم «مطپ» که خدمات مشاوره آنلاین پزشکی و تماس با پزشکان متخصص را ارائه می‌دهد؛ تیم «پلکان» که ابزار صنعتی اجاره می‌دهد و درگاه خوبی برای فروش بیمه‌های مسئولیت است؛ تیم «رورو» که در زمینه حمل‌ونقل اشتراکی فعالیت می‌کند و اسکوتر و دوچرخه برقی اجاره می‌دهد؛ تیم «روبوتیکیبل» که دستگاه‌های مختلفی میسازد که با استفاده از هوش مصنوعی می‌توانند به صنعت بیمه کمک می‌کنند، مانند دستگاه‌هایی که برای فروش بیمه‌های پیمایشی روی خودروها نصب می‌شوند و رفتار راننده را تحلیل می‌کند؛ تیم «نوپانا» که یک درگاه بررسی و تحلیل آخرین رویدادهای اکوسیستم کسبوکارهای نوپا و کارآفرینی است؛ تیم «بیمزی» که به تولید محتوا و ساده‌سازی مفاهیم بیمه‌ای برای صنعت بیمه می‌پردازد و اکنون در حال پیشبرد پروژه ساده‌سازی مفاهیم بیمه‌های عمر و زندگی برای مشتریان بالقوه این بیمه‌ها هستند؛ تیم رسانه «اینشورتک» که یک رسانه تازه متولدشده است که بر نوآوری در صنعت بیمه تمرکز دارد. آنها اکنون یک وب‌سایت و مجله دارند و در حال گسترش فعالیت‌های خود هستند.
نوآفرینی بیمه‌ای در عصر کرونا
شیوع بیماری کرونا، در برهه‌هایی کل جهان را متوقف و همه کسب‌وکارها را مجبور به تغییرات جزئی یا کلی کرد. جلیلی در مورد تدابیر پلنت در مواجهه با کرونا می‌گوید: «بعد از موج‌های اصلی این بیماری مجبور شدیم، پروتکل‌های جدیدی در پلنت وضع کنیم. ما در بدو ورود سلامتی افراد را چک میکنیم و از تیم‌ها خواسته‌ایم که در نهایت با سه نفر از اعضای خود حاضر شوند تا بتوانیم فاصله‌گذاری را رعایت کنیم. از سوی دیگر رویدادهای حضوری را لغو کرده‌ایم و فقط یک رویداد آموزشی مجازی داشته‌ایم که در سال گذشته در مورد کارکردهای بلاکچین در صنعت بیمه برگزار شد.»
البته این تمام ماجرای کرونا نبوده است! مدیر اجرایی پلنت در مورد تحولات صنعت بیمه در این دوره توضیح می‌دهد: «یک اتفاق جدی که بعد از کرونا در صنعت بیمه رخ داد، تعریف محصول «بیمه کرونا» بود. با این اتفاق مشخص شد، می‌توان محصولات جدیدی تعریف کرد که بر اساس دغدغه مشتری باشد. شاید بزرگ‌ترین تغییری که کرونا در صنعت بیمه ایجاد کرد، این بود که به این صنعت فهماند که باید نگاهش به مشتری را تغییر دهد و خودش را جای مشتری بگذارد. در این شرایط، شرکت‌های بیمه متوجه شدند که باید با توجه به خواست مشتری، طراحی بعضی از محصولات‌شان را تغییر دهند، محصولات جدیدی به وجود بیاورند یا در برخی روندهای سنتی بیمه بازنگری کنند.
استقبال صنعت بیمه از آنلاین و دیجیتالی‌شدن موجب همکاری پلنت در طراحی یکی، دو محصول جدید و دو، سه پروژه در همکاری با شرکت‌ها شد. برای مثال بعضی از شرکت‌های بیمه از پلنت خواستند که پرسونای مشتری را برای آنها طراحی کند تا متوجه شوند مشتریانی که به آنها بیمه می‌فروشند، چه کسانی هستند و در کجا می‌توان آنها را پیدا کرد تا بر مبنای این شناخت، بتوانند محصولات جدیدشان را به آنها عرضه کنند. دیجیتالی‌شدن صنعت بیمه موجب شد که شناخت بهتری از بازیگران آن و نیازهایشان پیدا کنیم و تعامل بهتری با آنها داشته باشیم. فروش آنلاین محصولات بیمه‌ای که از ابتدا تا انتها و حتی خود پرداخت خسارت، به‌صورت آنلاین انجام می‌شود، به همراه ارائه امکانات دیجیتال در تبلت و موبایل، در این دوره پیشرفت زیادی کرد.»
به‌خدمت گرفتن فناوری‌های نوین
در عصر سرعت‌گرفتن ترویج فناوری‌هایی مثل هوش مصنوعی و ارزهای دیجیتال، صنعت بیمه نیز نیازمند آشنایی و اقدام متقابل در خصوص آنهاست. جلیلی در این زمینه بیان می‌کند: «با اینکه هنوز بیشتر مسائل صنعت بیمه به این فناوری‌ها نیاز ندارد و زیرساخت‌های آنها هم به‌طور کامل، وجود ندارد، ما بر خودمان وظیفه می‌بینیم که به شناساندن آنها کمک کنیم. به همین منظور ما فناوری‌های پیشرفته‌ای مثل رمزارزها و هوش مصنوعی را معرفی کرده و در مورد نمونه‌های موفق و فرصت‌های این فناوری‌ها در صنعت بیمه توضیح می‌دهیم. البته هنوز فناوری‌هایی مثل بلاکچین و رمزارز به‌عنوان مسائل اصلی صنعت بیمه مطرح نشده‌اند و به همین دلیل استقبال قابل توجهی از آنها وجود ندارد. اما ما در حال آماده‌کردن این صنعت برای اتفاقاتی هستیم که احتمالاً دو سال بعد با این ابتکارات رخ خواهند داد. برای مثال ما یک کارگاه تخصصی برای کارکردهای بلاکچین در صنعت بیمه، برگزار کرده‌ایم.»
همگام‌شدن با روندهای جهانی
یکی از برنامه‌های مهم پلنت آموختن از تجربیات صنعت بیمه در کشورهای دیگر و همراه‌شدن با ترندهای جهانی در این زمینه است. مدیر ارتباطات و بازاریابی این شرکت می‌گوید: «قبل از شیوع بیماری کرونا با سه، چهار شرکت خارجی به‌صورت جدی مذاکره کرده بودیم تا بهانه‌ای برای رفت‌وآمد ایجاد کنیم. یکی از این شرکت‌ها در ترکیه، دیگری در سنگاپور و سومی در انگلستان بود. ما به‌دنبال ایجاد تفاهم‌نامه و همکاری با این شرکت‌ها، چه در بُعد آموزشی و چه شکل‌دهی به یک سری از استارت‌آپ‌ها بودیم. البته شیوع کرونا به مدت یک سال این مذاکرات را منتفی کرد. اما به واسطه انتشار شماره ویژه مجله اینشورتک در فروردین ۱۴۰۰، با مدیران این مجموعه‌ها مجدداً ارتباط برقرار کردیم و امیدواریم بتوانیم این رابطه را ادامه بدهیم.
برنامه فعلی ما شرکت در ورک‌شاپ‌ها و رویدادهای جهانی است که با موضوع تأثیرات کرونا بر دیجیتالی‌شدن صنعت بیمه برگزار می‌شوند. اصلی‌ترین همکاری ما با شرکت «سونر» انگلستان است و «مت کانولی»، مدیر این مجموعه، به‌عنوان یک همراه به ما کمک می‌کند تا موارد گوناگون در کشورهای مختلف را تحلیل کنیم. تیم ما در ورک‌شاپ‌های آنها شرکت کرده و تأثیرات کرونا را در مطالعات موردی، بررسی می‌کند.»
حمایت استودیویی از کسب‌وکارها
پلنت در شروع سومین سال فعالیت خود به‌دنبال ایجاد کسبوکارهای جدیدی است که پاسخگوی نیازهای صنعت بیمه باشند. ایمان جلیلی در مورد پروژه‌های آتی پلنت بیان می‌کند: «این شرکت در حال حاضر روی سه کسب‌وکار، سرمایه‌گذاری مالی کرده ، ولی تمرکز ما در سال ۱۴۰۰ روی توسعه کسب‌وکار با مدل استودیویی است. ما یک فهرست از مسائل صنعت بیمه استخراج کرده‌ایم و می‌خواهیم در دل پلنت برای حل آنها تیم‌سازی کرده و مدل کسب‌وکاری پیدا کنیم. سپس مدل‌های کسب‌وکاری این تیم‌ها را به طرح کسب‌وکاری تبدیل کرده و با سرمایه‌گذاری پلنت به فعالیت آنها به‌عنوان کسبوکارهای جدید در صنعت بیمه کمک کنیم. واقعیت این است که استارت‌آپ‌های موجود در صنعت بیمه چندان پخته نیستند و تنوع زیادی ندارند.
برنامه ما این است که بر اساس تفاهم‌نامه‌هایی که با شرکت‌های بیمه داریم، در پلنت تیم‌هایی را بسازیم و روی آنها سرمایه‌گذاری کنیم. برآورد ما این است که امسال بتوانیم چهار تیم جدید استودیویی در پلنت داشته باشیم و تا پایان سال، به ۱۲ تیم در پلنت برسیم. ضمن اینکه در حال گسترش روابط‌مان با شرکت‌های بیمه هستیم تا شبکه آنها را به پلنت بیاوریم، زیرساخت‌های آنها را با تیم‌هایی که در پلنت هستند به اشتراک بگذاریم و مسائل جدیدتری را در صنعت بیمه شناسایی کنیم.»