بیمه بدنه کیلومتری سامان، عادلانه‌ترین بیمه‌نامه خودرویی است که طراحی شده است؛ این را محمد اباذریان، مدیر بیمه‌های اتومبیل شرکت بیمه سامان می‌گوید. او معتقد است: با توجه به مشکلات بیمه سنتی و برای حفظ حقوق مشتریان، بیمه‌نامه بدنه «کیلومتری» یا «پیمایشی» طراحی شده که بر اساس آن، بیمه‌گذار متناسب با خودرو خود، در سه مسافت 5، 8 و 12 هزار کیلومتر در سال، حق بیمه متناسب با میزان استفاده از خودرو را پرداخت می‌کند. در این گفت‌وگو جزئیات این بیمه تشریح شده است.
*بیمه بدنه کیلومتری (پیمایشی) سامان چیست و چه تفاوتی با بیمه‌های قبلی و بیمه بدنه عادی دارد؛ محورهایی که در این بیمه مورد توجه است، چیست؟
از سال 1393 تصمیم بر این شد که یک محصول جدید ارائه شود که بر اساس نیازهای جامعه طراحی شده باشد. نتیجه این پژوهش و تحقیق بیمه بدنه کیلومتری (پیمایشی) بود. برای شروع این بیمه، خدمات سایر همکاران و شرکت‌ها را بررسی‌هایی کردیم و دیدیم از این محصول در آنجا نسبتاً استقبال شده است. البته چالش‌های زیادی هم دارد. اینکه هنوز در اکثر کشورها به دلیل قابلیت‌ها و ویژگی‌های این بیمه، مردم به آن کمتر استقبال کردند مگر اینکه حاکمیت همراهی کرده باشد. یعنی حاکمیت با خودروسازها ارتباط بگیرد و در این مسیر به شرکت‌های بیمه و مردم و جامعه کمک کند. مثلاً در جامعه‌ای مثل کانادا این بیمه خدمات خوبی به تعداد زیادی از مردم ارائه می‌کند. این تعداد مشتریان نشأت گرفته از سازنده‌های خودرو یا مونتاژکارهای خودرو بوده که آن دستگار را برای روی خودروهای خود نصب کردند؛ ولی اینکه به صورت دلخواه بشود، جامعه چشمگیری همراهی نکرده است.
*در بررسی‌های شما وضعیت در ایران چگونه است؟
با تجربه چند ساله‌ای که در این زمینه داشتیم و این الگو را در ایران بررسی کردیم، این نگرانی در جامعه ما هم بوده است. بیمه بدنه کیلومتری که آن را بومی‌سازی کردیم در دو قالب قرار گرفت که یکی با دستگاه و دیگری بدون دستگاه بود. این بیمه با نصب دستگاه برای مردم نگرانی‌هایی به وجود می‌آورد که مردم فکر می‌کردند می‌خواهند آن‌ها را کنترل کنند و هر جا می‌روند، تحت کنترل باشند. از این جهت که بحث نهادهای امنیتی هم مسئله بود و ما هم اجازه این کار را نداشتیم، ناچار شدیم با یک اپراتور این موضوع را جلو ببریم و یک اپراتور دیگر هم باید منتور دستگاه‌ها را به وجود می‌آورد، درنهایت همه را به یک اپراتور سپردیم تا همه خیالشان راحت باشد که بحث امنیتی نداریم.
*کدام اپراتور؟
در گروه مالی سامان از اپراتور سامانتل استفاده کردیم. از لحاظ امنیتی اجازه رصد کردن حرکت ماشین‌های مردم را نداشتیم و در شرایط قراردادیمان نیز همین بود که نباید این موضوع باشد. هر چه سعی کردیم در ارائه‌ها یا گفت و گویمان با مردم این را داشته باشیم، ولی استقبال نشد؛ در نتیجه حجم فروش با دستگاه بالا نرفت. دلیل اصلی این عدم موفقیت اولیه این بود که تبیین خوبی در این باره به جامعه نشده بود.
*بیمه بدنه کیلومتری چه قابلیتی دارد؟
بیمه بدنه کیلومتری سامان، عادلانه‌ترین بیمه‌نامه خودرویی است؛ در روش سنتی، بسیاری از بیمه‌گذاران با وجود پرداخت حق بیمه کامل یک ساله، کمتر از میزان متوسط از خودروی خود استفاده می‌کنند، برای همین بیمه سامان تصمیم گرفت تا به منظور حفظ حقوق مشتریان، در این روند تغییرات اساسی ایجاد کند. بیمه‌نامه بدنه «کیلومتری» یا «پیمایشی» به همین منظور طراحی شده که بر اساس آن، بیمه‌گذار متناسب با خودرو در سه مسافت 5، 8 و 12 هزار کیلومتر در سال، حق بیمه متناسب با میزان استفاده از خودرو را پرداخت می‌کند. هزینه خرید این بیمه‌نامه نسبت به بیمه‌نامه بدنه رایج، بسیار کمتر است و گاه به یک‌سوم قیمت بیمه بدنه معمول نیز کاهش می‌یابد. پوشش‌های بیمه‌نامه بدنه کیلومتری هیچ تفاوتی با بیمه‌نامه بدنه معمول ندارد، پوشش خطرات در حال حرکت و خطرات ساکن و درجا در این بیمه‌نامه نیز ارائه می‌شود و از سوی دیگر امکان تمدید کیلومتر در صورت اتمام بسته خریداری شده نیز وجود دارد. هنگام خرید بیمه‌نامه بدنه کیلومتری نیز مانند بیمه‌نامه‌های معمول، امکان بهره مندی از تخفیف عدم خسارت بیمه‌نامه بدنه قبلی وجود دارد و از این رو این بیمه‌نامه، یک بسته جامع است.
در واقع اصل موضوع یا قابلیت بیمه بدنه کیلومتری این است که بر اساس میزان کیلومتری که فرد از خودروی خود استفاده می‌کند، بیمه‌نامه می‌خرد و حق بیمه می‌پردازد. تیم ما تحقیق کرده بود که چرا مردم بیمه بدنه نمی‌خرند؟! درصدی از جامعه دو سه خودرویی بودند و می‌گفتند شاید در طول سال ماشین خود را فقط برای یک مسافرت بیرون ببرند و ماشین همیشه در پارکینگ است؛ در صورتی که در پارکینگ بودن خودرو هم ریسک دارد. عده‌ای هم می‌گفتند هزینه‌هایش بالاست و خیلی از ماشین‌شان استفاده نمی‌کنند و ممکن است در طول هفته چند ساعت استفاده کنند و عده‌ای هم می‌خواستند بسته به مصرفشان یا اینکه در کشور بودند و می‌خواستند استفاده کنند بیمه کوتاه مدت بخرند؛ ولی نیاز مدت زمانی که در اینجا بودند را نسبت به هزینه‌اش برایشان نداشت و دیدیم بیمه بدنه کیلومتری تمام این جوانب را جواب می‌دهد؛ یعنی به همان اندازه کیلومتری که استفاده می‌کنند بیمه بپردازند با ذکر اینکه ریسک‌های در حال سکون خودرو را می‌پذیریم و در بیمه بدنه چنین حالتی هم وجود دارد که مثلاً وقتی پارک است اگر دزد ببرد یا از طریق ماشین ناشناسی به آن ضربه وارد شود را پوشش می‌دهیم. برای همین بیمه بدنه کیلومتری را طراحی کردیم که در دو قالب با دستگاه و بدون دستگاه گذاشتیم؛ اما به خاطر اینکه روی مقدار مصرف تحقیقاتی کرده بودیم و فقط تحقیقات میدانی خودمان بود و تحقیقات جای دیگری نبود، بیمه بدنه کیلومتری را در قالب سه بسته 5000 کیلومتر، 8000 کیلومتر و 12000 کیلومتر طراحی کردیم. در تحقیقی که انجام دادیم فقط این بود که متوجه شدیم رنج مصرفی حالت نرمالش بین 15000 کیلومتر تا نهایتاً 17000 کیلومتر است؛ یعنی مصرف سالانه یک ماشین عادی دو بار تعویض روغن است و بسته به کیفیت خودرو معمولاً بین 6000 تا 8000 کیلومتر روغن‌ها عوض می‌شود. بین بیمه بدنه کیلومتری از نظر آیین نامه‌ای و یا اینکه سوابق تخفیف شخص از بین برود هیچ تفاوتی با بیمه بدنه سنتی وجود ندارد و هیچ تفاوتی در آن قائل نشدیم؛ یعنی این همان بیمه بدنه است و فقط مصرفش را کنترل میکنیم یا اینکه بگوییم نیاز را برطرف می‌کند. از نظر مدت زمانی هم این را در یک سال زمانی گذاشتیم؛ مثلاً فردی یک بسته 5000 کیلومتری در یک سال زمانی خریده که امکان دارد این 5000 کیلومتر را در یک سال اصلاً استفاده نکند یا مثلاً روز آخری که اعتبار بیمه‌نامه‌اش تمام می‌شود استفاده کند. بیمه‌های بدنه قبلی مدت زمانی است و بر اساس سرمایه یک حق بیمه از فرد می‌گیرند. حق بیمه‌ای که طراحی کردیم در حالت 12000 کیلومترش 30 درصد کمتر از بیمه‌نامه سنتی است.
*این دستگاه چه مشخصه‌ای دارد؟
بیمه‌گذار برای خرید این بیمه‌نامه حق دارد روش استفاده از دستگاه کیلومتر شمار (تلمتیکس) یا بدون دستگاه کیلومتر شمار را انتخاب کند. باید دستگاه در ماشین نصب شود. چون هزینه این دستگاه بالا بود، اگر می‌خواستیم هزینه‌اش را از مردم بگیریم حق بیمه بالاتر از روال سنتی می‌رفت و بایستی این آگاهی را به جامعه میی رساندیم که این دستگاه سال‌ها می‌ماند و هر سال حق بیمه پایین‌تر می‌آید؛ چون بر اساس کنترل‌های رفتاری و میزان مصرف بود؛ ولی جامعه باز هم مشتاق نمی‌شد که برای این برهه زمانی خود بیمه سامان پذیرفت که هزینه‌اش را انجام بدهد. در کشورهای همسایه هم تحقیق کردیم و متوجه شدیم آن‌ها هم در این مسئله خوب پیش نرفتند.
*هزینه دستگاه چقدر است؟
یک‌میلیون و 200 هزار تومان به بالا تا دو میلیون و بالاتر است؛ بسته به سنسورهایی که در دستگاه وجود دارد و هر چه این سنسورها بیشتر باشد هزینه دستگاه بالاتر می‌رود و چون باید یک سری قطعاتش هم وارداتی باشد و تولید داخلیش هم گران‌تر می‌شود. الآن مسییرش را عوض کردند و اکثر شرکت‌ها با دستگاه نیست و همه چیز روی گوشی موبایل رفته و تعدادی از شرکت‌ها با سنسورهای گوشی کار می‌کنند و در اینجا رضایت مشتری یا بیمه‌گذار وجود دارد و در کشور ما هم در این مسیر کارهایی می‌شود.
*پس چرا مورد اقبال قرار نگرفته است؟
به دلایلی در کشور کسی نمی‌داند که خدمات بیمه بدنه کیلومتری وجود دارد؛ یکی از مشکلات عدم اطلاع‌رسانی است. در سال 1401 یک تبلیغ بیلبوردی در سطح خیابان در شهر تهران انجام دادیم و مردم این را دیده بودند و آن را خواسته بودند و آماری که در آن برهه زمانی فروختیم خیلی خوب بود و بعد که دوباره این اطلاع‌رسانی در سطح جامعه نبود فروش کم شد. شبکه فروش هم تا قبل از اینکه بخشنامه و آگهی می‌زدیم که این را بفروشند استقبال چندانی نداشتند و به‌محض اینکه تبلیغات بیلبوردی را انجام دادیم و هجمه‌ای که به سمت شبکه فروش آمد، شبکه فروش هم مشتاق شدند و آمدند و از ما آموزش می‌خواستند؛ یعنی این جنبه دوطرفه بود و هم از سمت جامعه و هم از سمت شبکه فروش این مسئله بود که حجمی به سمت ما آورد. چنین محصولی به اطلاع‌رسانی نیاز دارد تا حجم فروش زیاد شود و در ذهن‌ها بماند.
*بیمه سامان چه برنامه‌ای برای ارائه بیمه‌های اتومبیل‌های رفتار محور دارد؟
به دنبال چنین استارت‌آپ‌هایی هستیم که در این مسیر و بر پایه هوش مصنوعی کار می‌کنند و استقبال میکنیم و از طریق همین نقشه راه می‌توانند اقدام کنند. یکی از مواردی که در بیمه بدنه رفتار محور وجود دارد بحث بازدید اولیه خودرو است که سلامت خودرو را داشته باشیم و اپلیکیشنی داریم که به صورت آنلاین این اختیار را به بیمه‌گذار و شبکه فروش می‌دهد که خودشان بازدید می‌کنند؛ یعنی شخص مشتری می‌تواند از ماشینش بازدید کند که سرعت کار را بالا ببرد و این قابلیت هم وجود دارد که می‌تواند به هر نرم‌افزاری متصل شود.
*تفاوت بیمه خودرو محور با بیمه رفتار محور یا راننده محور چیست؟
هدف این است که بتوانیم حق را به حق‌دار برسانیم. مسئله‌ای که در بیمه سنتی وجود دارد این است که شما به‌عنوان یک راننده کم‌خطر هزینه‌ای پرداخت می‌کنید و جور کسانی را می‌کشید که پرخطرند و هزینه آن‌ها را می‌دهید. هدف در بیمه بدنه رفتار محور یا کیلومتری این است که فرد بر اساس راننده کم‌خطری که هست حق بیمه بپردازد. در حالت سنتی این‌طور است که مثلاً حق بیمه سه میلیون تومانی برای یک خودروی 500 میلیون تومانی می‌پردازند و این عدد را برای همه یک چشم می‌بینند؛ اما کسی هست که از خودروی‌اش کمتر استفاده می‌کند و ایمن رانندگی می‌کند و باید حق بیمه کمتری بپردازد و برای من به‌عنوان یک بیمه‌گر هم سود ده است که راننده‌های کم‌خطر داشته باشم و کسی که پرخطر رانندگی می‌کند باید هزینه بیشتری بدهد و در همه دنیا این‌طوری است و بر این اساس کار می‌کنند و هدف ما هم این است که در این مسیر کار کنیم. وقتی فردی کم‌خطر رانندگی می‌کند و هزینه‌اش هم کمتر می‌شود بیمه بدنه‌ای می‌گیرد که نفوذ بیمه را بالا ببرد.
* چند درصد خودروها از این امکان استفاده می‌کنند؟
چیزی که در کل صنعت بیمه مطرح است نسبت به تعداد خودروها و بیمه‌نامه ثالثی که وجود دارد کمتر از 15 درصد بیمه بدنه خریدند و هنوز خیلی فاصله داریم. در بیمه سامان مسئله کمی فرق می‌کند و بسته به نوع کار و مشتری‌هایی که داریم نزدیک به 50 درصد بیمه‌های ثالثمان بیمه بدنه دارند؛ مثلاً سال گذشته 22 23 درصد بیمه‌های ثالثمان بیمه بدنه داشتند؛ ولی هیچ‌وقت در بیمه سامان کمتر از 20 درصد نشده است. از ابتدا هدفمان این بود که حداقل یک‌سوم بیمه‌نامه‌های ثالثمان بیمه بدنه داشته باشند.
* تأثیر و درصد نفوذ فناوری را در بیمه‌های خودرو چطور می‌بینید و این حوزه را به چه سمت و سویی می‌برد؟
اگرچه دوره کرونا زیان‌های زیادی به مردم و اقتصاد زد ولی فرصت‌هایی هم در اقتصاد ایجاد کرد. به دلیل کرونا و اقبال مردم به خدمات آنلاین، فناوری در خیلی جاها مورد استفاده قرار گرفت و کاغذ بیمه‌نامه‌ها حذف شد. ما از نظر فناوری در مرحله خوبی هستیم و چه بسا باید اتومبیل سامان را خیلی جلوتر می‌دیدم؛ اما الآن نسبت به فناوری کند هستیم و به نسبت انتظاری که داشتیم، کند حرکت میکنیم. به این دلیل بازدید اولیه آنلاین را آوردیم که پیش‌نیاز پرداخت خسارت آنلاین بوده و پیش‌نیاز این بوده که بتوانیم در خدمات رسانی به مردم، گرفتاری‌هایی که در خسارت وجود دارد را کم کنیم. خیلی با مدینه فاضله فاصله داریم، اما با همکاری و متصل شدن به چند نهاد قضایی ارتباطات راحت‌تر و سریع‌تر می‌شود و بروکراسی‌هایی که وجود دارد به‌شدت کاهش می‌یابد؛ مثلاً اگر الآن 80 درصد امورمان بروکراسی کاغذی دارد، با تغییراتی که انجام می‌دهیم شاید 10 20 درصد بروکراسی کاغذی داشته باشیم و مسیر دارد مهیا می‌شود و یک قسمتش برگرفته از هوش مصنوعی در خسارت است و الآن در مرحله آزمون‌وخطاست و داریم بررسی میکنیم تا ارزیابی‌هایمان بر اساس هوش مصنوعی صورت بگیرد.
* در حوزه بیمه بدنه در کجا می‌شود از فناوری‌ها استفاده کرد؟
یک قسمت دیگر این است که مردم بتوانند هر موقع که نیاز داشتند بیمه بدنه را بگیرند. الآن چنین قابلیتی نداریم که فرد بخواهد مثلاً در 9 شب بیمه بخرد. فروش آنلاین هست و استارت‌آپ‌هایی هستند که فروش و سفارش‌گیری آنلاین دارند، ولی اینکه بخواهند همان لحظه بیمه‌نامه را صادر کنند وجود ندارد؛ چون یک بروکراسی برای بازدید اولیه وجود دارد که بازدید اولیه زمان‌های خاصی دارد. روی این مسئله کار میکنیم که در لحظه بتوانیم برای شخص بیمه‌نامه بزنیم؛ یعنی از آن حالت سنتی که حتماً باید بیمه‌نامه ساعت 12 شب فعال شود، خارج شود. با فناوری به راحتی می‌شود از حالت سنتی رها شد و مثلاً اگر همین الآن به بیمه‌نامه نیاز داشته باشید بیمه بدنه‌تان انجام شود و آن را بخرید. الآن این‌طور است که بیمه‌نامه را می‌خرید و پولش را هم می‌دهید، اما باید تا ساعت 12 شب صبر کنید که بیمه‌نامه شروع و فعال شود.
*چه کار باید کرد تا اقبال به بیمه بدنه کیلومتری بیشتر شود و مستلزم چه اقداماتی است تا مورد توجه مردم قرار بگیرد؟
الآن حق بیمه‌ای که برای بیمه شخص ثالث پرداخت یا محاسبه می‌شود بیشتر از بیمه بدنه است، البته تا یک رنج قیمتی خودرو؛ مثلاً اگر بخواهیم یک چیز معمول بگوییم کمتر از دو میلیارد تومان حق بیمه کمتری نسبت به ثالث پرداخت می‌کنند و شاید عدم اطلاع‌رسانی این موضوع باعث می‌شود مردم ندانند. این مسئله در رشته‌های دیگر بیمه‌ای هم هست؛ مثلاً بیمه آتش سوزی حق بیمه خیلی کمی دارد؛ اما مردم فکر می‌کنند حق بیمه‌اش خیلی بالاست. این عدم اطلاع‌رسانی‌ها قسمت عمده این قضیه است. قسط بندی هم وجود دارد و این هم به اطلاع‌رسانی نیاز دارد که مردم بدانند با قسط بندی می‌توانند این بیمه بدنه را داشته باشند. زمانی که اتفاقی در جامعه می افتد، مثلاً سیل می‌آید برای مردم احساس نیاز ایجاد می‌شود و این هم به اطلاع‌رسانی به موقع و لحظه‌ای برمی گردد که بیمه بدنه برای مردم خیلی کارایی دارد. بسیاری از کسانی که بیمه بدنه می‌خرند یا خودشان ضربه‌ای دیدند یا از کسی شنیدند یا دیدند که بیمه بدنه داشتند و خسارتی برایشان اتفاق افتاده و این مبلغ را گرفتند و خوب است که اینها هم بیمه بدنه بکنند؛ یعنی تا ضربه را نچشیده باشند بیمه بدنه نمی‌گیرند.
* چالش‌های زیرساختیش چیست؟
از این جهت دستگاه را کنار گذاشتیم و بر پایه موبایل کار میکنیم و اپلیکیشن خاصی در حال طراحی است.
*چه شرکت‌هایی این اپلیکیشن را طراحی می‌کنند؟
این اپلیکیشن مخصوص شرکت سامان نیست. قصدمان این است که مختص سامان نباشد. یکی از علت‌هایی که از بیمه بدنه کیلومتری استقبال نشده این است که سعی کردیم انحصاری برای ما باشد. ما استقبال میکنیم که سایر شرکت‌ها و شبکه‌های فروش هم این مسیر را داشته باشند تا فرهنگ جامعه به این برسد که این یک بیمه خوب و نیازی برای جامعه است تا بتوانند این را خریداری کنند. اگر بر اساس موبایل باشد چالش‌های خاصی ندارد؛ چون پشتش اپراتور است و موبایل شناخته شده است و رضایت کامل خود شخص هم هست و چون سمت خودش است و اپلیکیشن خودش را دارد، نگرانی هم ندارد که پایش می‌شود و تحت اختیار خودش کنترل می‌شود.