اما در بیمه، اغلب دادهها بهطور طبیعی محرمانگی کمتری دارند. بیمهگزاران هنگام خرید بیمه عملاً میپذیرند که دادههای خود را در اختیار شرکت بیمه بگذارند و شرکت بیمه نیز این دادهها را با بیمه مرکزی به اشتراک میگذارد. حتی در مرحله دریافت خسارت هم بیشتر اطلاعات ماهیتی عمومی دارد، جز در حوزه بیمههای درمان که با سلامت افراد مرتبط است و نیازمند محافظت ویژه است. بنابراین، در مقایسه با سایر صنایع، مسئله حریم خصوصی در بیمه از حساسیت کمتری برخوردار است، هرچند به هیچ وجه نباید از آن غفلت کرد.
نقش هوش مصنوعی و یادگیری ماشین در آینده نظارت چیست؟ آیا الگوریتمها میتوانند جای تحلیلگران انسانی را بگیرند؟
به باور من، همانطور که در کنفرانس اکوبیمه که اخیراً برگزار شد هم اشاره کردم، ابزارهایی مثل هوش مصنوعی بهطور طبیعی باعث میشوند نقش سنتی بیمه کمرنگتر شود، زیرا برخی ریسکها ذاتاً غیرقابل پیشبینیاند. برای مثال، در بیمه خودرو ممکن است حادثهای بسیار تصادفی رخ دهد که هیچ الگوریتمی قادر به پیشبینی آن نیست. اما بخش عمده ریسکها، یعنی حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد تصادفات، به مدل خودرو و بهویژه رفتار راننده بستگی دارد.
با ورود هوش مصنوعی، بیمه از حالت کلی «همه حق بیمه بدهند چون نمیدانیم چه کسی پرریسک است» خارج میشود. رانندهای که رفتار پرخطر دارد، دیگر نمیتواند ریسک خود را به قیمت حق بیمه دیگران پنهان کند. در نتیجه، بیمهها میتوانند رفتار راننده را دقیقتر تحلیل کرده و نرخ حق بیمه را بهصورت شخصی تعیین کنند. در نهایت، پیشبینی ریسک آنقدر دقیق میشود که برخی ریسکها اساساً بیمهپذیری خود را از دست میدهند.
یکی از چالشها در ایران، جزیرهای بودن دادههاست. برای رفع این مشکل و اشتراکگذاری کارآمد دادهها بین نهاد ناظر، شرکتهای بیمه و استارتآپهای اینشورتک چه باید کرد؟
مسئله داده در کشور ما فقط به مرحله «تولید داده» محدود نیست؛ موضوع مهمتر، «بهاشتراکگذاری داده» و «سطحبندی دسترسی» است. امروز در دنیا دهها ابزار و نرمافزار بهصورت سرویس (SaaS) وجود دارد که دقیقاً همین کار را انجام میدهند: تعیین نحوه جمعآوری، پالایش، ذخیرهسازی و سطح دسترسی کاربران مختلف به دادهها، بهگونهای که هم حریم خصوصی حفظ شود و هم استفاده از داده ممکن باشد. به نظر من، کافی است از این تجربیات جهانی بهره بگیریم؛ نیازی به اختراع دوباره چرخ نداریم.
آینده «RegTech» در صنعت بیمه ایران را چگونه میبینید؟ آیا امکان شکلگیری پلتفرمهای نظارت هوشمند داخلی وجود دارد؟
صادقانه بگویم، در کوتاهمدت نسبت به این موضوع چندان خوشبین نیستم، زیرا چابکی لازم در نهادهای ناظر مالی کشور، بهویژه بیمه مرکزی، مشاهده نمیشود. البته امکان شکلگیری پلتفرمهای نظارت هوشمند داخلی قطعاً وجود دارد، اما تحقق آن در آینده نزدیک بعید است و احتمالاً فاصله زمانی قابلتوجهی تا رسیدن به آن نقطه خواهیم داشت.