در آغاز همه‌گیری کرونا در سال ۱۳۹۹، پژوهشکده بیمه طی فراخوانی از اعضای هیأت علمی و پژوهشگران خود خواست تا تأثیر این بحران را بر حوزه‌های تخصصی خود بررسی کنند. در آن زمان به عنوان مسئول میز تخصصی نوآوری، به این پرسش پرداختم که چه بیمه‌هایی در ایران نداریم و در مواجهه با بحران‌هایی چون کرونا، جای خالی کدام محصولات بیمه‌ای احساس می‌شود.
در گزارش خود، فهرستی از ریسک‌ها و آسیب‌هایی را ارائه دادم که صنعت بیمه کشور تا آن زمان پاسخی برای آن‌ها نداشت. هرچند کرونا گذشت و خسارات گسترده‌ای برجای گذاشت، اما سال‌ها پس از آن نیز تغییری اساسی در نگاه به این خلأها رخ نداد. حتی پس از حمله اخیر رژیم صهیونیستی به کشور و بروز خسارات انسانی و مالی سنگین، باز هم شاهد غیبت محصولات مورد نیاز برای جبران خسارات ناشی از وقایع غیرمنتظره بودیم.
تعطیلی یا لغو رویدادهای مهم، اختلال در زنجیره تأمین و آسیب‌های جدی به زیرساخت‌ها از جمله خساراتی بودند که صنعت بیمه ایران همچنان برای پوشش آن‌ها محصول مؤثری ارائه نکرده است. سؤال اینجاست که تا چه زمانی قرار است به دلایل مشکلات اجرایی و ساختاری، چشم بر ضرورت نوآوری ببندیم؟
یکی از مهم‌ترین حلقه‌های مفقوده در زنجیره نوآوری صنعت بیمه کشور، بیمه‌های پارامتریک است. این دسته از بیمه‌ها، به جای جبران خسارت بر اساس ارزیابی موردی، بر مبنای وقوع پارامتر یا شاخصی از پیش تعیین‌شده (مانند شدت زلزله، میزان بارندگی، یا تعداد روزهای تعطیل شده) پرداخت خسارت را انجام می‌دهند و در بسیاری از کشورها به عنوان یک راهکار نوین و کارآمد برای پوشش ریسک‌های بحرانی و غیرمنتظره جایگاه ویژه‌ای یافته‌اند.
در سال ۱۳۹۸ و با پیگیری بیمه مرکزی، گزارشی جامع از مدل‌های جهانی بیمه پارامتریک تهیه و ارائه شد؛ اما با گذشت چند سال از آن زمان و انتشار چندین طرح و گزارش پژوهشی دیگر، همچنان شاهد عملیاتی شدن این محصولات و ورود آن‌ها به بازار بیمه کشور نیستیم. این در حالی است که وقوع بحران‌های اخیر، بیش از پیش ضرورت وجود چنین ابزارهایی را برای حمایت از کسب‌وکارها و آحاد جامعه نشان می‌دهد.
بیمه‌های پارامتریک می‌توانند راهگشای پوشش ریسک‌های ناشی از بلایای طبیعی، وقایع اپیدمیک، تروریسک و دیگر ریسک‌های همه‌گیر باشند؛ اما به واسطه پیچیدگی‌های فنی، نبود زیرساخت داده‌ای، قوانین ناکافی و کمبود انگیزه تحول، هنوز راهی به سبد محصولات بیمه‌گران ایرانی پیدا نکرده‌اند.
همه می‌دانیم که صنعت بیمه ایران با چالش‌های ساختاری و اجرایی بسیاری مواجه است، اما تجربه بحران‌های پی‌درپی سال‌های اخیر نشان داده که تکیه بر محصولات سنتی، نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای روز جامعه و اقتصاد باشد.
شش سال فعالیت مستمر در حوزه نوآوری بیمه، چه در پژوهشکده بیمه و چه در مرکز نوآوری پلنت، کافی بود تا نسبت به روند کند تحولات در این صنعت هشدار دهم. انتظار می‌رود برای مقابله با «قوهای سیاه» احتمالی آینده، جسارت بیشتری برای تغییر و آماده‌سازی بسترهای نوآورانه داشته باشیم.